Het Gein!
Welke toerist zou deze bekoorlijke landstreek niet kennen die zich uitstrekt van Geinbrug tot aan Abcoude, en die (hoewel deze afstand, hemelsbreed gemeten, zeker niet groot is) toch, dank zij den kronkelenden loop van het vischrijke water, een goed uur gaans is.
Juist die vele bochten, waardoor telkensnieuwe schilderachtige effecten verkreken worden, geven het Gein een bijzondere bekoring.
Wie er bekend is, weet er ook thuis te brengen de Velterslaan, die de eenige verbinding vormt tusschen het Gein en het, eveneenszoo vriendelijk gelegen plaatsje Nigtevecht.
Deze smalle zandweg, eertijds met mooie zware boomen beplant, is de weg, welke recht tegenover Café "De Vink" naat 't Merwedekanaal voert.
Die Velterslaan nu heeft de laatste jaren een punt van zeer uitvoerige besprekingen uitgemaakt tusschen rijks-, provincie-, en gemeenteautoriteiten.
De tol, die zich aan den ingang van de Velterslaan tegenover "de Vink" bevindt, zou n.l. moeten verdwijnen. Deze tol is particulier eigendom, zooals trouwens ook de gehele Velterslaan nog "privaat bezit" is. Oudtijds heette de Velterslaan "Hollandsche Kade".
De naam "Velterslaan" werd er eerst aan gegeven in het jaar 1691, en wel door de volgende omstandigheid :
De Gemeente Secretaris van Amsterdam, Jeronimus Velters geheeten, had 'n buitenplaats te Nigtevecht, welke hij alleen over Weesp bereiken kon, hetgeen voor hem een grooten omweg beteekende. Teneinde een korteren weg te verkrijgen, welke tevens geschikt zou zijn om met "paard en karos" bereden te worden, ging hij een overeenkomst aan met de ingelanden van den Over-Aetsveldschen-, Boschlandschen-, Rodermolenschen- en Begijnenpolder, waarbij hij zich verbond, gedurende het gebruik van voornoemde kade, deze te verbeteren,"zoo in 't hooge als in 't breede" waartegenover aan voornoemden Velters, of aan "zijne erven of rechtverkrijgenden", het recht verleend werd "om de Hollandsche Kade te mogen bereiden van 't Gijn naar de Vegtdijk en van de Vegtdijk naat 't Gijn zoolang als hij of zij hetzelve zullen gelieven te doen... met het recht, om op beide einden op zijne kosten hekken te mogen maken."
Van dat tijdstip af werd de laan verdoopt en sprak men niet meer van "Hollandsche Kade", doch van "Velters-laan".
Wij zouden tal van staaltjes kunnen noemen, waaruit blijken kon, dat de eigenaars van de Velterslaan steeds hunne rechten hebben weten te handhaven.
Dat ondervond o.a. de Duinwatermaatschappij te Amsterdam, welke destijds f1000.- betaalde voor het recht, om waterleidingbuizen te mogen leggen onder de Velterslaan door ten behoeve van de Amsterdamsche Waterleiding, terwijl op 29 Juni 1888 de Staat de Nederlanden voor de som van f4000.- een gedeelte van de laan van den toenmalige eigenaar heeft aangekocht ten behoeve van den aanleg van het Merwedekanaal.
Bij acte van den 9en November 1895 verkreeg 't Departement van Oorlog het recht - voor de som van f700.- - van over- en uitweg over de Velterslaan, ten behoeve van het fort te Nigtevecht.
In Maart 1712 gingen de rechten op de Velterslaan voor 't eerst in andere handen over n.l. op C. Brands.
Nadien werd eigenaar van laan en tol H. Koopmanschap, wiens weduwe een en ander op 4 Mei 1864 verkocht aan C. Vink (eigenaar van de bekende uitspanning in het Gein, welke sindsdien "de Vink" genoemd werd).
Thans behooren de uitspanning "de Vink" met de Velterslaan en den daarbij staanden tol aan A. Th. Dunselman.
De wijze, waarop de voorlaatste eigenaar de laan onderhield en ook de willekeurige manier waarop met de tolheffing werd omgesprongen, gaven het gemeentebestuur van Nigtevecht op 18 Juni 1920 aanleiding, zich tot den Minister van Waterstaat te wenden, met het verzoek verbetering te willen aanbrengen.
In dit schrijven werd er o.m. op gewezen, dat door den toenmaligen eigenaar van een wielrijder 10 cents, voor een bespannen rijtuig 25 en van een chauffeur, die zijn auto langs de Velterslaan wilde besturen, 50 cents gevraagd werd.(Opgemerkt zij, dat de tegenwoordige eigenaar een zeer matig recht heft).
Den 27sten September 1922 richtten Gedeputeerden van Noord-Holland zich tot het gemeentebestuur van Weesperkarspel met de vraag of deze gemeente bereid was - als mede-belanghebbende bij de Velterslaan - mede te werken, dat de tol voor goed werd opgeheven.
Gedeputeerden waren daarbij van oordeel, dat de slechte toestand van den weg, het willekeurig verhoogen van de tol tarieven, en vooral de bevoegdheid van eigenaar, om den weg zelfs voor voetgangers (door middel van een tourniquet, hetwelk op onze foto duidelijk te zien is) geheel af te sluiten, factoren waren, die dringend wijzigen van den bestaanden toestand eischten.
Te dien einde stelden Gedeputeerdenvoor dat de laan en de tol van den eigenaar zouden worden overgenomen voor een som van f13000, waarvan zou betalen de gemeente Nigtevecht (als meest-belanghebbende) f4000, de staat f3000; de gemeente Weesperkarspel f1000; elk der provincies Noord-Holland en Utrecht f2500.
De gemeenteraad van Weesperkarspel was onmiddelijk bereid, zijn medewerking te verleenen en voteerde de gevraagde f1000; ook van het Rijk en provincie werd de vereischte toezegging verkregen, maar - en nu komt 't mooiste! - de gemeenteraad van Nigtevecht, de gemeente, wier bestuur het eerst op verbetering van den toestand had aangedrongen, en naar aanleiding waarvan de geheele zaak op touw was gezet, weigerdezijn medewerking!
Met 5 tegen 2 stemmen besliste deze plattelands gemeenteraad de gevraagde f4000 toe te staan, terwijl een later voorstel, om f1000 te voteeren (waarmede Gedeputeerden echter geen genoegen zouden genomen hebben) eveneens verworpen werd, ditmaal 4 tegen 3 stemmen.
Dit is wel het meest typische staaltje van plattelandsche vroedschap koppigheid, welke wij tot nu toe noteerden!
Dat de weigering niet geschiedde, omdat de afkoopsom te hoog geacht zou worden, blijkt het beste hieruit, dat in 1911 de toenmalige eigenaar, D van Doorn, zijn rechten wilde afstaan tegen een vergoeding van f40.000.- !
Inmiddels is de termijn (1 Januari 1923), vóór welke de tegenwoordeige eigenaar van de Velterslaan, de heer A. Th. Dunselman, antwoord op zijn aanbieding verlangde, reeds lang verstreken.
Aangezien de tol nog steeds beduidend meer opbrengt dan de rente van f13000.- zou bedragen, begrijpt men, dat de eigenaar geen haast met de zaak heeft.
Hij liet dan ook inmiddels voor eigen rekening de laan bij het Gein weer opnieuw beplanten.
Het valt inmiddels zeker te betreuren, dat door de koppigheid van de meerderheid der Nigtevechtsche vroedschap dit goed opgezette plan tot weg-verbetering en weg-vrijmaking moest vastloopen.

Ingang Velterslaantje met tourniquet.		Café de Vink.

omhoog 2002-2013, Ronald van Nigtevecht, www.vannigtevecht.nl
Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige wijze, electronisch of mechanisch inclusief fotokopieren, opnemen, of met enig informatie opslag en verzamel systeem, voor commercieel gebruik, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Ronald van Nigtevecht.